Tuesday, January 31, 2012


फिर न दिल की बात अपनी कह सका
इक नज़र के फासिले पर ही तो था


ज़ह्न को राहत ना दिल को दे सुकून
क्या फिर ऐसी आशिकी से फायदा


दुनिया भर के दुख तुम्हें महसूस हों
यूँ बङा ले अपने दिल का दायिरा


ज़िंदगी इक कारज़ार-ए-मुस्तकिल
यह नहीं खा पी लिया और सो लिया


इश्क में गर हारना ही जीत है
जीतने दे यार को तू हार जा


चार-सू अब ज़ुल्मतों का शोर है
कौन था जो रात होते बुझ गया


रंग-ओ-बू सब , कैसे तुझ को भूल जाऊं,
तेरी हस्ती के निशाँ यह जा-ब-जा


अलविदा का वार तो हम सह गए
ज़ख्म को रिसना मगर था देर-पा


धीरे  से वह कह गया हो अश्कबार
अब तलक दिल झेलता है ज़लज़ला


जी लिया मर मर के यूँ तेरे बगैर
मर ही जाता था न इतना हौसला


लाशों के ढेरों पे लश्कर ग़ामज़न
है यही तव्ारीख मूजब इर्तिक़ा


तेशे से सर फोङना लाज़िम उसे
मह्रबाँ जिस पे जुनूँ का देवता


ख़ार-ज़ार-ए-चश्म में ग़र्क़ाब हो
एक नाज़ुक खव्ाब था सो गल गया

Monday, January 30, 2012

ਉਸ ਦੀ ਭੈੜੀ ਰੁਆਣ ਦੀ ਆਦਤ


ਰਹੀ ਯਾਦਾਂ ਚਬਾਣ ਦੀ ਆਦਤ
ਦਿਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਖਾਣ  ਦੀ ਆਦਤ


ਘੋਰ ਉਦਾਸੀ ਤੇ ਫੇਰ ਤਪਦਾ ਜਨੂੰਨ
ਚੰਗੀ ਤਾਂ ਦਰਮਿਆਨ  ਦੀ ਆਦਤ


ਕੀ ਇਹ ਕੁਕਨੂਸ ਸਮਝ,ਗਿਰਝਾਂ ਜਹੇ
ਦੁਖ ਨੂੰ ਮੁੜ ਮੁੜ ਜੀਵਾਣ  ਦੀ  ਆਦਤ ?


ਰਾਤ ਨੂੰ, ਰੋ ਬਣਾਈ ਖੁਦ ਸ਼ਬਨਮ
ਫੁਲ ਦੇ ਅੱਖੀਂ ਸਜਾਣ  ਦੀ ਆਦਤ


ਅੱਖ ਨੂੰ ਹੰਝੂ ਵਹਾਣੇ ਸਿਖਲਾ ਗਈ
ਉਸ ਦੀ ਭੈੜੀ ਰੁਆਣ  ਦੀ ਆਦਤ


ਐ ਖੁਦਾ  ਹੁਕਮ ਤੇਰਾ,ਤੇਰੀ ਰਜ਼ਾ
ਪਰ ਇਹ ਦੁਖਦੇ ਦੁਖਾਣ  ਦੀ ਆਦਤ ?


ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕਲਮਾ ਪੜ ਲਈਏ
ਛੁੱਟੇ ਫਿਰ ਆਣ ਜਾਣ  ਦੀ ਆਦਤ


ਰੂਹ ਦੇ ਪੰਛੀ ਅਖੀਰ ਉੜ ਜਾਣਾ
ਆਲਣੇ ਪਰ ਬਣਾਣ  ਦੀ ਆਦਤ  ?

Sunday, January 29, 2012


चश्म-ए-मैगूना जाम किया
फिर इश्क किया इक काम किया


फिर हुस्न की धूप में दिल सेका
सिआह ज़ुल्फ तले आराम किया


इक ग़ज़ल बहम इक तलब-ए-क़लम
जो भी था उसी के नाम किया


तेरे नाम से जो भी ताना तुर्श
था अपने लिये दुशनाम किया


हुस्न-ए-जानां धुन में निकले
है सजदा हर हर गाम किया


कब मैं ने तुझे न याद किया
हर सहर किया हर शाम किया


कोई ख़ार-ए-जिगर, इक मस्त नज़र
जो तुम ने दिया परवान किया


गुलशन रन्ग-गाह हर बाद-ए-सबा
माह-ओ-मिहर तेरे हमनाम किया


चश्म-ए-साक़ी यह शेवा-ए-नज़र
है वज़द किया रिंदान किया


यादों के मुअत्तर फूलों से
है दामन-ए-दिल गुन्जान किया

Friday, January 27, 2012

ਜਾਗਦੀ ਰਾਤ


ਉਡੀਕ ਵਿਚ
ਤੇਰੀ
ਰਾਤ ਫੇਰ ਜਾਗਦੀ ਰਹੀ
ਬੀਮਾਰ ਕਿਸੀ ਕਰਵਾਹਟ ਦੀ ਤਰਾਂ
ਹਵਾ ਦੇ ਹੌਕਿਆਂ ਤੇ ਸਵਾਰ
ਪਿੱਪਲ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਲਰਜ਼ਾਂਦੀ;


ਚੰਦਰਮਾ
ਇਕ ਰਿਸਦਾ ਜ਼ਖ਼ਮ
ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਛਾਤੀ ਤੇ
ਜੜ੍ਹ ਵਾਲਾ ਫੋੜਾ,
ਚਾਨਣ
ਗੰਧਲਾ ਮੁਵਾਦ-
ਦੂਸ਼ਿਤ ਖਿਆਲਾਂ ਦੀ ਫਿਜ਼ਾ;


ਝੁੰਡ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੇ
ਅਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਖ ਉੱਤੇ
ਚੇਚਕ ਦੇ ਦਾਣੇ
ਆਸ ਦੀ ਚੜਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ
ਸ਼ਫ਼ਾਫ਼ ਤੇ ਸਾਫ ਚਿਹਰੇ ਤੇ
ਕਿਲ-ਮੁਹਾਂਸੇ
ਪੀੜਾਂ ਦੇ;


ਟਿਮਟਿਮਾਂਦੀਆਂ ਲੋਆਂ
ਗੁਝੀਆਂ ਪੀੜਾਂ 
ਟਸ ਟਸ ਕਰਦੀਆਂ;


ਮਲ੍ਹਮ ਹੋਵੇ ਕੋਈ
ਤੱਤੇ ਸਾਹਾਂ ਦੀ
ਦਰਦਮੰਦ ਕਿਸੀ ਨਿਗਾਹ ਦਾ
ਫੇਹਾ
ਵਸਲਾਂ ਦੀ ਰਾਹਤ
ਟਕੋਰ ਕੋਈ -


ਰਾਤ ਜਾਗਦੀ ਹੈ
ਉਡੀਕ ਨੂੰ
ਤੇਰੀ

Thursday, January 26, 2012

ਉਹ ਹੁਣੇ ਧੁਪ ਪਹਿਨ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ


ਕਿਉਂ ਪਤਾ ਨਈਂ ਸਹਿਮ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ
ਉਹ ਹੁਣੇ ਧੁਪ ਪਹਿਨ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਸੀ ਮੁੱਦਤਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਪਿੰਜਰਿਆਂ ਅੰਦਰ
ਇਕ ਚਿੜੀ ਦੇ ਚਹਿਣ ਤੇ  ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਹਰ ਕਦਮ ਤੇ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਦੋ-ਚਿੱਤੀ
ਸੌ ਸੌ  ਅੰਜਾਮ ਵਹਿਮ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਉੰਝ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਹੀ ਦਿਲ ਦਾ ਸੂਰਜ ਹੈ
ਕਦ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕਹਿਣ ਤੇ   ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਬੁਰੇ ਹਾਲਾਤ ਦੇ ਰੂਹ ਤੇ ਆਪਣੀ
ਸੌ ਥਪੇੜੇ ਸਹਿਣ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਸੀਤ ਹੋਇਆ ਚਿਰੋਂ ਪਲਕ ਬੱਦਲ
ਅਪਣੇ ਦਿਲ ਹੀ ਅਹਿਣ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਦਿਲ ਬੁਝਾਂਦੇ ਦੇ ਨੈਣ-ਪਾਣੀ ਗਏ
ਅੱਗ ਦਾ ਦਰਿਆ ਲਹਿਣ ਤੇ  ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

ਦੁਖ ਦੀ,ਪੀੜਾ ਦੀ ,ਗਮ ਦੀ ,ਕਰਬਾਂ ਦੀ 
ਕੀ ਕੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਜ਼ਹਿਨ ਕੇ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ

Wednesday, January 25, 2012

ਮੇਰਾ ਨਈਂ ਤੇ ਡਰ ਕਿਉਂ ਮੈਨੂੰ

ਡੁੱਬਣਾ ਆਸ-ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਮੇਰੇ,
ਲੇਖ-ਦਿਸ਼ਾਵਾ ਘੁੰਮ ਜਾਣੇ ਦਾ,
ਮੇਰਾ ਨਈਂ ਤੇ ਡਰ ਕਿਉਂ ਮੈਨੂੰ
ਤੇਰਾ ਮੈਥੋਂ ਗੁੰਮ ਜਾਣੇ ਦਾ

ਦਿਲ ਦੀ ਨਗਰੀ ਜੇਠ ਉਤਰਿਆ
ਵਾਜਬ ਰੂਹਾਂ ਤੇ ਜਲ ਜਾਣਾ,
ਸ਼ੋਕ ਹੈ ਭਖਦੇ ਸੀਨੇ ਕੈਦੀ
ਗੁੰਗੀ ਆਹ ਦੇ ਹੁੰਮ ਜਾਣੇ ਦਾ

ਉੱਠੀਆਂ ਸਰਘੀ ਦੇ ਬਿਸਤਰ ਤੋਂ
ਮੈਨੂੰ ਸੂਰਜ ਕਿਰਨਾਂ ਤੇ ਹੈ,
ਹਸਦ, ਨਜ਼ਰ ਮੇਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਤੇਰਾ ਮੱਥਾ ਚੁੰਮ ਜਾਣੇ ਦਾ

ਯਾਦ ਤੇਰੀ ਦੀ ਸੰਦਲ ਕਨਸੋਅ
ਮਹਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਰਦੀ ਗਈ,
ਰੰਜ ਖਬਰ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਪਰ
ਬਾਗ-ਬਗੀਚੀਂ ਧੁੰਮ ਜਾਣੇ ਦਾ

ਹਿਜਰ ਵਿਛੋੜੇ ਕਰਮ-ਕਮਾਈ
ਲੰਮੀ ਭਟਕਣ ਜੂੰਨਾਂ ਦੀ,
ਰੂਹ ਨੂੰ ਗੇੜ ਸਰਾਪੇ ਜਾਣਾ
ਮਿਲਣ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਜਾਣੇ ਦਾ

ਝਲਿਆ ਐ ਦਿਲਾ




ਝਲਿਆ ਐ ਦਿਲਾ !ਹੁਣ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਖਾਰੀ ਜਾ
ਛਡ ਵੀ ਅੜਿਆ ਐਵੇਂ ਨਾ ਝਲ ਖਿਲਾਰੀ ਜਾ

ਦੁਨਿਆ ਦਾ ਕੰਮ ਤਾਂ ਬਾਧਕ ਬਣਨਾ ਹੈ ਹਰ ਥਾਂ
ਜਿਸ ਤੇ ਤੂੰ ਵਾਰਨ ਆਇਆ ਹੈਂ ਜਿੰਦ ਵਾਰੀ ਜਾ

ਆਪਣੀ ਹੀ ਲਾਟ 'ਚ ਬਲਦੇ ਰਹਿਣਾ ਰਾਤਾਂ ਭਰ
ਦੀਵੇ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ , ਨ੍ਹੇਰੇ ਨੂੰ ਉਜਿਆਰੀ ਜਾ

ਬਾਂਹ ਫੈਲਾਏ ਅੰਬਰ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਤੇਰੇ ਤੇ
ਖੰਭ ਖੋਲ ਜ਼ਰਾ, ਕੋਈ ਉੱਚੀ ਮਾਰ ਉਡਾਰੀ,ਜਾ !

ਏਹੀ ਦੁਨੀਆ ਸਭ ਜਸ਼ਨ ਜੈਕਾਰੇ ਜਿੱਤਾਂ ਨੂੰ
ਕਿਸ ਪੁੱਛਣਾ ਏ,ਚਾਹੇ ਲੱਖਾਂ ਦਿਲ ਹਾਰੀ ਜਾ

ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਬਸ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤੇਗ ਉਠਾਣਾ ਨਹੀਂ
ਏਨਾ ਤੇ ਕਰ ਕੁਝ ਜ਼ਾਲਿਮ ਨੂੰ ਫਿਟਕਾਰੀ ਜਾ

Sunday, January 22, 2012

ਦੁਖ ਮੇਰੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ



ਮੇਰੀ ਕੁੱਲੀ ਜ਼ਵਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
ਇਕ ਹੀ ਨ੍ਹੇਰਾ ਬਹਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਭਾਗ-ਭਾਸ਼ਾ ,ਜਵਾਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਮੱਥੇ ਖੁਣਿਆ ਸਵਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਜ਼ੋਰੂ,ਜ਼ਰ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਐਥੇ ਨਹੀਂ
ਰੰਗ-ਰੁਤ ਦਾ ਜਮਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਚਲੋ ਪੰਛੀ ਹੀ ਚੋਗ-ਵਸ ਆਏ
ਹੋਰ ਨੀਂ ਤਾਂ ਬੁਰਾਲ੍ਹ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਲੁੱਟ ਦਾ ਮਾਲ ਵੀ ਗ਼ਨੀਮਤ ਹੈ
ਪਰ ਜੋ ਹਕ ਦਾ ਹਲਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਕ ਨਾ ਚਿਹਾੜਾ ਮੇਰਾ
ਦੁਖ ਮੇਰੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਹੁਣ ਮੇਰਾ ਗ਼ਮ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਭੇਦ ਨਹੀਂ
ਲੂੰਓਂ ਲੂੰਅ ਡਾਲ-ਡਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਕੀ ਪਿਆ ਕਲ ਲਈ ਵਗਾਰ ਕਰੋ
ਹਾਲ ਜਦ ਓਸੇ ਹਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਕਹੋ ਲੰਗਰ ਨੂੰ ਉਠ ਚਲੇ ਖੁਦ ਹੀ
ਜਿਸ ਘਰੇ ਖਾਲੀ ਥਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਆਹੀਂ ਸਾਹੀਂ ਤਪਸ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਮੇਰੀ ਹਿਕ ਵਿਚ ਹਿਮਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਚੁੱਲ੍ਹਾ , ਅੰਗੀਠੀ, ਸੇਕ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਘਰੇ ਅਣਮੁਕ ਸਿਆਲ੍ਹ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ

Saturday, January 21, 2012

ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਨਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ

ਨਸੀਬ ਬਦਲਿਆ ਇਕ ਅੱਖ ਦੇ ਫੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ
ਚਲਾ ਗਿਆ ਉਹ , ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ

ਮੈਂ ਵੰਡਿਆ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਤੇ ਕਦੀ ਸਾਂ ਫਰਜ਼ਾਂ ਦਾ
ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਨਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ

ਰਿਸ਼ਮ-ਪਿਆਸਾ ਸੀ ਮੁਦਤੋਂ , ਮੈਂ ਚੰਦ ਨਾ ਬਣ ਸਕਿਆ
ਉਡੀਕ ਮਾਰੀ ਉਡਾਰੀ ਚਕੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ

ਭਰੋਸੇ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਸੁੱਤਾ ,ਬਲੋਚ ਲੈ ਵੀ ਉੜੇ
ਥਲੀਂ ਹੈ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿ ਕੇ ਭੰਬੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ

ਸੀ ਪੈਰ ਪੈਰ ਤੇ ਰੰਗੀਲੀ ਪੈਲ ਦੇ ਤਾਜਿਰ
ਸੀ ਰੰਗ ਰੰਗ ਕਲਹਿਰੀ ਉਹ ਮੋਰ ਕੀ ਕਰਦਾ

ਕਲ ਝਨਾਂ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਸੁਫਨੀਂ ਬਹੁੜਿਆ

ਉਸ ਦੀ ਅੱਖ ਵਿਚ ਦਰਦ ਦਾ ਇਹਸਾਸ ਸੀ
ਮਾਰੂਥਲ ਦੀ ਰੇਤ ਦੀ ਇਕ ਪਿਆਸ ਸੀ

ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਚਿਪਕੇ ਸਲੇਟੀ ਹਾਦਸੇ
ਰੰਗਤਾਂ ਨੇ ਲੈ ਲਿਆ ਸੱਨਿਆਸ ਸੀ

ਵੇਚ ਅੱਜ ਹਾੜੀ ਜੋ ਘਰ ਮੁੜ ਪਹੁੰਚਿਆ
ਚੁਪ ਚੁਪੀਤਾ , ਜੇਬ ਵਿਚ ਸਲਫਾਸ ਸੀ

ਕਲ ਝਨਾਂ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਸੁਫਨੀਂ ਬਹੁੜਿਆ
ਪਾਣੀਆਂ ਤੇ ਤੈਰਦੀ ਅਰਦਾਸ ਸੀ

ਚਾਰ ਪਲ ਦੀ ਸੀ ਉਮਰ ਵਸਲਾਂ ਨੂੰ ਉੰਝ
ਦੇਰ-ਪਾ ਉਸ ਦੇ ਬਦਨ ਦੀ ਬਾਸ ਸੀ

ਹਰ ਕਦਮ ਹੀ ਦੂਰ ਜਾਂਦੇ ਦੇਖਿਆ
ਜਿਸ ਦੇ ਮੁੜਨੇ ਦਾ ਅਟਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ

-----csmann-082211-

Friday, January 20, 2012

ਰਬ ਵੀ ਤਾਂ ਰਬ ਹੋਵਿਆ ਤੈਨੂੰ ਇਜਾਦ ਕਰ


ਕੋਈ ਗੀਤ ਆਪਣੇ ਜਿਹਾ ਮੇਰੇ ਦਿਲ 'ਚ ਅਬਾਦ ਕਰ
ਇਸ ਚੁਪ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਦੋਸਤਾ ਮੈਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰ

ਜਲਵਾ, ਹਾਂ ,ਹੁਸਨ ਦਾ ਤੇਰੇ ਜ਼ਾਹਿਰਾ ਜ਼ਹੂਰ ਸੀ
ਕੋਈ ਸ਼ਾਖਸੀ ਸੀ ਏਸ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਤਾਂ ਯਾਦ ਕਰ

ਨਾਜ਼ੁਕ ਖਿਲੌਣਾ ਹੈ ਇਕ , ਜਿੰਦ ਦੀ ਮਿਆਦ ਕੀ
ਖੁਦ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜਿਆਂ ਦੀ ਤੂੰ ਕੁਝ ਤੇ ਮਿਆਦ ਕਰ

ਕਿਉਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇੰਝ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ
ਉਠ ਬਾਗ ਨੂੰ  ਜਾ ਹੁਣ ਜ਼ਰਾ ਕਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਦ ਕਰ

ਐਨੀ ਕੁ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਤੂੰ ਹੱਥੀਂ ਜਿਬਾਹ ਕਰ
ਹਾਂ ਕਤਲਗਾਹ 'ਚ ਆ ਗਏ ਤੈਨੂੰ ਜਲਾਦ ਕਰ

ਦੀਵੇ ਜਲਾਏ ਦਿਹਰੀਂ ਵੀ ਮੈਂ ਰੀਝ ਕਰ ਤੇਰੀ
ਤਕੀਏ ਤੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਇਆ ਹੈ ਤੈਨੂੰ ਮੁਰਾਦ ਕਰ

ਸੂਰਜ ਦਾ ਟੁਕ  ਤਰਾਸ਼ਿਆਂ ਬਣਿਆ ਤੇਰਾ ਬਦਨ
ਚਿਹਰਾ ਤੇਰਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਚੰਦ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਦ ਕਰ

ਰੰਗ , ਰੂਪ , ਹੁਸਨ,ਹੋਂਦ ਦਾ ਤੂੰ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਹੈਂ
ਰਬ ਵੀ ਤਾਂ ਰਬ ਹੋਵਿਆ ਤੈਨੂੰ ਇਜਾਦ ਕਰ


इक तुम ही तो

मेरे जोश-ए-जनूँ
 की महकी दुआ
मेरे दिल की सदा
इक तुम ही तो हो;
मेरा दर्द-ए-निहाँ
की कार-ए-निवाज़
और उस की दवा
इक तुम ही तो हो;



फूल पँखङियों पे

 रन्ग सजा
मेरे खाबों के
 बागों में खिला
खुशबू से भरा
इक तुम ही तो हो;
चाहत का सिला
खिल फूल हुआ
ओर महकता-
इक तुम ही तो हो;



सावन रुत की

 रिमझिमती फुहार
भँबरे की सदा, 
कोयल की पुकार
घनघोर घटा-
इक तुम ही तो हो;
वल खाती हवा
सम बाद-ए-सबा
सावन की घटा-
इक तुम ही तो हो;



चेतर-सुबह को

 सरसों में खिली
खेतों में  जैसे
 धूप उगी
कलियों की अदा
इक तुम ही तो हो;
भँवरे का फिदा
मदमसत नवा
गुल-परकरमा
इक तुम ही तो हो;

सब तुम ही तो हो

ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਬੁਝ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਲੇਖ ਮੂਜਬ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ
ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਬੁਝ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਮੌਤ ਦਾ ਹੰਸ ਉਮਰ ਦੇ ਸਰਵਰ
ਸਾਹ ਮੇਰੇ ਚੁਗ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਮ ਲਪੇਟ ਲਏ ਦਿਲ ਨੂੰ
ਖੌਰੇ ਕੀ ਸੁਝ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਕੀ ਜ਼ਮਾਨਾ ?ਨਾ ਜਾਣਾ ; ਖੁਦ ਆਪਣੀ
ਭੁਲ ਮੈਂ ਉਘ-ਸੁਘ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਤੀਰ ਅੰਯਾਲਾ ਕੋਈ ਸੁੰਨਤਾ ਦਾ
ਸੀਨੇ ਵਿਚ ਖੁਭ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਸ਼ੌਕ ਜਲਣੇ ਦਾ ਸਿਰਜ ਪਰਵਾਨਾ
ਲਾਟ ਵਲ ਰੁਝ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕੌਣ ਕਰੇ
ਰਾਸਤੋਂ ਖੁਝ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

ਕੀ ਸੀ? ਕਿੱਥੇ ਤੇ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ? ਜਿੰਦ ਦਾ
ਕਿਤੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਗਿਆ ਕਈ ਪਹਿਲਾਂ

---csmann-010412--

Thursday, January 19, 2012

ਛਾ ਗਿਆ ਹਨੇਰਾ ਰਾਤ ਸੁਸਤੀ ਕਰੇ


ਛਾ ਗਿਆ ਹਨੇਰਾ ਰਾਤ ਸੁਸਤੀ ਕਰੇ
ਕੋਸੇ ਕੋਸੇ ਚਾਨਣਾਂ ਦੀ ਚੁਸਕੀ ਭਰੇ
ਅੰਬਰਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀਂ ਨੇ ਸਿਤਾਰੇ ਉਗ ਪਏ
ਬਿਰਹਾ ਕੁਰੇਦੇ ਰੂਹੀਂ ਜ਼ਖਮ ਹਰੇ

ਫਿਜ਼ਾ ਵਿਚ ਬਿੰਡਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਮੱਚਿਆ
ਪੱਤਾ ਗੌਂਦੀ ਪੌਣ ਦੇ ਡਗੇ ਤੇ ਨੱਚਿਆ
ਪਾਣੀਆਂ ਤੇ ਚਾਨਣੀ ਦੀ ਭੂਰ ਡਿਗਦੀ
ਦਿਲ ਨੂੰ ਹੈ ਗਮ ਦਾ ਸਪੋਲੀਆ ਲੜੇ

ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਹੂਕਦੀ ਲੁਕਾਈ ਸੌਂ ਗਈ
ਬੂਹਿਆਂ ਤੇ ਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੂਰਛਾ ਪਈ
ਟਾਹਣੀਆਂ ਤੇ ਸਿਰ ਰਖ ਟਿਕ ਗਈ ਹਵਾ
ਦੀਦਿਆਂ ਤੋਂ ਨੀਂਦ ਕੋਹਾਂ ਫਾਸਲੇ ਪਰੇ

ਕੰਮ ਨੂੰ ਮੁਕਾ ਕੇ ਮੰਜੇ ਪਿੱਠ ਲਾਉਂਦੀਆਂ
ਦਾਦੀਆਂ ਪੜੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਤਾਂ ਪਾਉਂਦੀਆਂ
ਪਰੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ ਬਾਲ ਸੁਰਤੀ ਫਿਰੇ
ਦਰਦ ਦਿਓ ਨੇ ਪੈਰ ਛਾਤੀਆਂ ਧਰੇ

ਰੂਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੂਹਾਂ, ਗਮ ਕੁੱਤੇ ਭੌਂਕਦੇ
ਤਪਦੇ ਵਿਸਾਲਾਂ ਤੇਹੇ ਸਾਹ ਨੇ ਹੌਂਕਦੇ
ਤਾਲ਼ਾ-ਲੱਗੀ ਆਸ ਆਹਾਂ ਸੰਨ਼ ਲੌਂਦੀਆਂ
ਦਿਲ ਖੂਨ ਦੁਖ ਦੀਆਂ ਭੱਠੀਆਂ ਕੜੇ਼

ਸੁਫਨੇ-ਮਹੱਲ ਗਿੱਲੀ ਰੇਤ ਦੇ ਬਣੇ
ਆਸ ਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਤਣੇ
ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਗੀ ਸੋਚ ਤਨ ਦੇ ਸਣੇ
ਦਰਦ ਦੁਹਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਸੂਲੀਆਂ ਚੜੇ


Wednesday, January 18, 2012

ਪੀੜ ਕਿਹੜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁਠਿਆ ਨਹੀਂ


ਹਾਂ ਤਾਂ ਬਰਬਾਦ ਚਲ ਜੇ ਮੁਕਿਆ ਨਹੀਂ 
ਇਕ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਤਾਂ  ਤੈਨੂੰ ਦੁਖਿਆ ਨਹੀਂ  

ਘਰ ਦੀ ਦੀਵਾਰ, ਖਿੜਕੀਆਂ ਤਕ ਵੀ
ਕੌਣ ਮੇਰਾ ਜੋ ਮੈਥੋਂ ਰੁਸਿਆ ਨਹੀਂ 

ਖੂਬ ਪਹਚਾਣਦੇ ਵੀ ਦੁਖ ਮੇਰਾ 
ਕੋਈ ਮੌਜੂ ਉੜਾਣੋਂ ਚੁਕਿਆ ਨਹੀਂ 

ਜੇ ਨਹੀਂ ਚੀਕ ਬਣ ਅਰਸ਼ੀਂ ਉਠਿਆ 
ਕਿਹੜਾ ਪਲ ਚੀਸ ਭਰ ਮੈਂ ਦੁਖਿਆ ਨਹੀਂ 

ਤਪਦੇ ਸੈਹਰਾ ਲਪੇਟ ਲਏ ਖੁਦ ਨੂੰ 
ਮੇਰੀ ਤਕਸੀਰ ਅਜੇ ਜੇ ਸੁਕਿਆ ਨਹੀਂ 

ਕਦ ਨ ,ਜੇ ਦੀਦੀਂ ਦਿਨ ਦਾ ਪਹਰਾ ਸੀ ,
ਸਿਰ ਸਿਰਾਹਣੀਂ ਦੇ ਰਾਤੀਂ ਡੁਸਿਆ ਨਹੀਂ 

ਕਦ ਸੀ ਵਾਰਾ ਮੁਕਾਣਾ ਇਕ ਝਟਕੇ 
ਪੀੜ ਕਿਹੜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁਠਿਆ ਨਹੀਂ 

ਅੰਦਰੋਂ ਤਾਰ ਤਾਰ ਹੋ ਚੁਕਿਆਂ
ਨਹੀਂ ਸਾਬਤ ਜੇ ਬਾਹਰੋਂ ਬੁਸਿਆ ਨਹੀਂ 

Tuesday, January 17, 2012

जान जाएगी, जान जाओगे


कब यह सोचा था यूँ सतायोगे
 अलविदा ! और भूल जाओगे

हर सू रंगीं बहार रायज है
आ गये फूल तुम कब आयोगे

कैसे जीते हैं लोग मर  कर भी
जान जाएगी, जान जाओगे

तुम भी, सोचा न था कभी होगा
यूँ  मेरा ज़ब्त आज़माओगे 

शाम-ए-जीस्त अब , कि तुम तो कहते थे 
शाम ढलते ही लौट आओगे 

कैसे जीता हूँ देखने के लिए
मर भी जाऊंगा क्या तुम आओगे ?!!

जानते, तुम तलक को हार चुका
इस से आगे भी कुछ हराओगे 

यही एजाज़ -ए-राह-ए - फुरकत बस
रो ही दूंगा न गर रुलाओगे 

दिन नहीं दूर कि शिकवा होगा
मेरा पूछोगे और न पाओगे 

अब कि हारा तो तेरी जीत नहीं 
मैं न कहता था हार जाओगे 

चले जाओ कि अब कि जाते हो 
याद आओगे, बहुत  आओगे !!!

Monday, January 16, 2012

ਉਹ ਕੌਣ ਸੀ ਜੋ ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ ਚਿਪਕਾ ਕੇ ਚੁਪ ਦਾ ਸਾਜ਼

ਉਹ ਕੌਣ ਸੀ ਜੋ ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ ਚਿਪਕਾ ਕੇ ਚੁਪ ਦਾ ਸਾਜ਼
ਬਾਗਾਂ ਚੋਂ ਲੰਘ ਗਿਆ ਹੈ ਫੁੱਲੋਂ ਤੋਂ ਬੇਨਿਆਜ਼

ਸੂਰਜ,ਸਿਤਾਰੇ ਚੀਰਦੀ ਅਸਮਾਨ ਤਕ ਗਈ
ਸਦਨਾਂ ਦੇ ਬੋਲੇ ਕੰਨ ਤਈਂ ਪਹੁੰਚੀ ਨਾ ਪਰ ਅਵਾਜ਼

ਚੁੱਲੀ ਜੋ ਭਰ ਕੇ ਪੀ ਲਈ ਪਾਹੁਲ ਦੀ, ਖੰਡੇਧਾਰ
ਚਿੜੀਆਂ ਨੇ ਜਾ ਦਬੋਚ ਲਏ ਗਗਨਾਂ 'ਚ ਉੜਦੇ ਬਾਜ਼

ਕਿਰਤਾਂ,ਪਸੀਨਿਆਂ ਦਾ,ਲਹੂ ਦਾ ਨਾ ਮੁਲ ਕੋਈ
ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਂਦਾ ਪੈਸਾ ਇਹੀ ਮੰਡੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ਼

ਬਣਕੇ ਉਮੀਦ ਆਈ ਸੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀਆਂ ਦੀ ਨਾਰ
ਮਹਿਲਾਂ ਨੂੰ ਵਸਣੇ ਤੁਰ ਗਈ,ਸਭ ਨੂੰ ਵਿਖਾ ਕੇ ਨਾਜ਼

ਮੜੀਆਂ ,ਚੁਬਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਦਿਲਦਾਰ ਨੇ ਬੜੇ
ਝੁੱਗੀਆਂ ਦਾ ਪਰ ਹੈ ਕੋਈ ਵੀ, ਦਿਲਬਰ ਨਾ ਦਿਲ-ਨਿਵਾਜ਼

ਇਕ ਵਾਰ ਲੰਘ ਗੁਦਾਮ ਚੋਂ ਵਿਕਦੇ ਨੇ ਸੋਨੇ-ਭਾਅ
ਪੂੰਜੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਰੁਲਦੇ ਸੀ ਤਦ ਪਿਆਜ਼ 

Sunday, January 15, 2012

यह होश मुझे अब होश नहीं


नहीं साहिब मैं मदहोश नहीं
यह होश मुझे अब होश नहीं

कुछ गोआई भी ,  जुबां जो है !!
गूंगी तो हो ,खामोश नहीं

कुछ तारों और लकीरों का 
तेरा ना मेरा दोष नहीं

सभ कहते हैं रब है , होगा !
लेकिन बा-चश्म -   -गोश नहीं

टूटा है पः , इशक पे आमादा 
दिल को अब भी संतोष नहीं 

बस शोला- बिआनी , आग-ज़नी
इक जब्र तो है पर जोश नहीं 

चश्म --मैगूना साकी मगर 
मद हूँ पर बादा-नोश नहीं 

दस्तार- -ब़र-सर - -वक़्त  हो तू
जाते पल का पा-पोश नहीं


Saturday, January 14, 2012

बहुत मुश्किल है यादों का भुला देना

कभी रोना कभी रोते हँसा देना
बहुत मुश्किल है यादों का भुला देना 

सुलगती याद पे दार-ए-नमु होना 
तिरा आँचल कि शोलों को हवा देना 

वर्क पे अश्क का रुशनाई हो जाना 
ज़िक्र याराँ है कलमों को सज़ा देना 

हुई मुद्दत है खोया दिल हसीं  मालिक 

मिरा है देख लेने दे, ज़रा देना 

सर-ए-महफ़िल बहारों का समाँ होना 
तिरा ऩज़रें झुका के मुस्कुरा देना 

गई रातों फुगाँ से थपथपा देना 

खुली आँखों में यादों को सुला देना 

तिरा सदका फ़क़ीरों को बखश देना 
मुरादें पूरी हों !! उनका दुआ देना 

उम्मीदों के चिरागों को जला रखना 

कि रस्म-ए-इश्क़ है  खुद को मिटा देना 

बहा यह  खूँ किसी तो काम आ जाए 
किसी नाज़ुक हथेली को हिना देना 

मिलेंगे, कह गये हंगाम-ए- महशर पे  

कयामत बरपा हो तादम दुआ देना

ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਚਿੜੀਆਂ


ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਚਿੜੀਆਂ




ਜ਼ਿਕਰ ਦੀ ਪੈੜ
ਫੇਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ
ਗਲ ਜਦ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਸਬਬ ਦੀ;
ਇਕ ਹੀ ਤੇ ਹੈ ਸ਼ਾਇਦ
ਸਿਲਸਿਲਾ
ਜੀਵਣਾ ਦੋਹਾਂ ਦਾ;

ਦੋ ਚੁੰਝਾਂ ਦੇ ਚੋਗ ਦੇ ਭਰਮ
ਅੜੁੰਗੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ
ਫੰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ
ਤੇ ਫੇਰ
ਕੁਤਰ ਕੇ ਅਰਮਾਨ-ਖੰਭ
ਵਿਖਾਵੇ ਦੇ ਪਿੰਜਰੀਂ
ਝੁਠੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਤਹਾਰ ਬਣ
ਚਹਚਹਾਂਉਂਦੀਆਂ ਹਨ-
ਕੌਣ ਸੁਣਦਾ ਹੈ
ਕੁਰਲਾਹਟ ਇੱਥੇ
ਸੁਰ ਵਿਚ ਛੁਪੀ ਨੂੰ;

ਅਜ ਸੁਣਿਆ ਹੈ
ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ
ਸੁੰਗੜ ਰਹੀ ਹੈ
ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਵਸੇਵਿਆਂ ਦੀ,
ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਨਹੀਂ
ਲੋੜ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਰਾਗਿਣੀ ਦੀ
'ਬਿਜਲਈ ਸੰਗੀਤ' ਦੇ ਭਰਮ ;
ਤਦ ਹੀ ਤੇ ਇਨਕਾਰੀ ਹੈ-
ਯਾ ਸ਼ਾਇਦ ਮਜਬੂਰ-
ਕੁੱਖ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ
ਕਲੀਆਂ ਦੇ ਪਣਪਣੇ ਲਈ;

ਹਾਂ
ਇਕ ਹੀ ਤੇ ਹੈ
ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਚਿੜੀਆਂ
ਦੀ ਗਾਥਾ ਵੀ

खाब-ए-रंगीन





रात
नींद में बैठ कर मेरी
सपना एक बुनती रही
चाँदनी क़ी धागों पर
खुश्बू के फूल टांक
हवाओं क़ी रागिनी के सुर
गुनगुनाती धारीयों में बाँधती

और फिर ये रंगीन चादर
उजले ख्वाब क़ी
सब्ज़ वादीओं में फहराती
रोशनी क़ी राहों में फैल गई
कोई तो चलेगा इस पर भी
ताबीर का दिया लेकर

ਅੰਨ ਦਾਤਾ ਹੋਣ ਦਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਰਮ

ਪਿੱਠ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਅੱਗੋਂ ਲੰਘਿਆ
ਸ਼ਖ਼ਸ ਸੀ ਪਰ ਜਾਣਿਆ ਪਹਿਚਾਣਿਆ

ਭੁਖਣ ਭਾਣਾ ਫੇਰ ਥਕ ਕੇ ਸੌਂ ਗਿਆ
ਭੋਰ ਤੋਂ ਜੋ ਬੋਝ ਸੀ ਢੋਂਦਾ ਰਿਹਾ

ਅੰਨ ਦਾਤਾ ਹੋਣ ਦਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਰਮ
ਗਲ 'ਚ ਰੱਸੀ ਪਾ ਫਲਾਹੀ ਟੰਗਿਆ

ਮਾਸ-ਖਾਣੇ ਲੋਥ ਨੂੰ ਰਹੇ ਨੋਚਦੇ
ਬਾਲ ਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਰੋਂਦਾ ਰਿਹਾ

ਖੂਨ ਵੀ ਪਰਤੱਖ ਸੀ ਰਹਬਰ ਦੇ ਮੂੰਹ
ਦੰਗਿਆਂ ਲਈ ਭੀੜ ਦਾ ਨਾਂ ਲੱਗਿਆ

ਪਿੱਛੇ ਉਜੜੇ ਆਲਣੇ ਹੈ ਸਾਂਭਦਾ
'ਰੁਖ ਵੀ ਲਗਦਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਬਾਪੂ ਜਿਹਾ '

ਵੇਚ ਭੋਇੰ ਬਾਹਰ ਪੁਤ ਨੂੰ ਤੋਰਿਆ
ਕੀ ਕਰੇ ਫਿਰ ਕਰਜ਼ਾਂ ਥੱਲੇ ਦੱਬਿਆ

ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਜਾਤੀਂ-ਪਾਤੀਂ ਵੰਡਿਆ
ਮਾਣ ਅਪਣੇ ਗੁਰ ਦਾ ਵੀ ਨਾ ਰੱਖਿਆ

ਚੂਰ ਹੋਏ ਖ਼ਾਬ ਦਾ ਹਰ ਟੁਕੜਾ ਮੈਂ
ਰਾਤ ਬਹ ਕੇ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਚੁਗ ਲਿਆ

ਪਲਕਾਂ ਉੱਤੇ ਚੜ ਨਦੀ ਰਹੀ ਸ਼ੂਕਦੀ
ਰਾਤੀਂ ਜਦ ਸਬਰਾਂ ਦਾ ਬੰਨ ਸੀ ਟੁਟਿਆ

ਉਹ ਸਦਾ ਲਈ ਛੱਡ ਤੈਨੂੰ ਤੁਰ ਗਿਆ
ਚਲ 'ਚਮਨ'* ਇਹ ਵੀ ਝਮੇਲਾ ਮੁੱਕਿਆ